Stress, hoe herken ik het en wat kan ik er aan doen?
"Druk, druk, druk" of “Ik ben gestrest”, dit zijn veelgehoorde uitspraken in deze tijd. Maar wat is stress precies, wat doet het met uw lichaam en hoe kunt u zelf stress verminderen?
Wat is stress?
Een goed voorbeeld om stress uit te leggen is het voorbeeld van het kwijtraken van uw sleutels of telefoon. Veel mensen zijn hun sleutels of telefoontje wel eens kwijt geraakt. U voelt u dan gestrest.
Door deze stresssituatie (stressor) gebeurt er iets in de hersenen. Er wordt een deel van de hersenen geactiveerd dat het stresshormoon cortisol afgeeft. Door dit hormoon kunt u tijdens zo’n stresssituatie bijvoorbeeld gaan zweten. Wanneer u de sleutels weer hebt gevonden, gaat het stressniveau in het lichaam weer naar beneden. Dit komt doordat een ander gebied in de hersenen het stresshormoon weer afremt. Het zweten verdwijnt.
Positieve stress
Wanneer u een stressvolle situatie meemaakt, lost uw lichaam dit vanzelf weer op. Dat is maar goed ook, want wij hebben gezonde stress in het dagelijks leven nodig. Men ziet stress vaak als iets negatiefs. Maar wat is dan gezonde stress? Een voorbeeld is het behalen van een deadline. Uw stresslevel gaat hierdoor ook omhoog, uw concentratie neemt toe, u wordt alerter en uw creativiteit wordt gestimuleerd, zodat u de deadline haalt.
Negatieve stress
Wanneer er teveel stresssituaties zijn, komt er in de hersenen teveel cortisol vrij. Bijvoorbeeld het aannemen van te veel projecten op het werk, omdat u bijvoorbeeld geen nee durft te zeggen, terwijl het eigenlijk onmogelijk is. Het gebied wat normaal gesproken de stress remt kan zoveel stresshormoon niet meer remmen en raakt overbelast. De stress zit in het hele lichaam, waardoor u lichamelijke klachten kunt krijgen zoals hoofd- en rugpijn. Hierdoor kunt u opeens normale situaties, zoals het gekibbel van uw kinderen niet meer aan en raakt u geïrriteerd. U kunt dit vergelijken met het spreekwoord "dweilen met de kraan open". U probeert het water (stresshormoon) weg te dweilen, maar als u de kraan niet dicht doet (de stressor) blijft het water gewoon stromen.
Stress vermindering
Er zijn verschillende manieren om stress te verminderen en daardoor de belastbaarheid van het lichaam in balans te houden. Dus ontspanning versus spanning. Lees onze tips:
- Stresseducatie. Meer kennis zorgt voor minder stress.
- Lichamelijke beweging. Zorg voor meer gelukhormonen door lichamelijke beweging.
- Lichaamsbewustzijn. Wat voelt u?
- Ontspanning. Neem tijd om te herstellen van inspanningen en de stressors.
- Ademhaling. Beinvloed uw gemoedstoestand door een goede ademhaling.
Stress vermindering op het werk
Het is van belang dat wanneer u stresssymptomen herkent, u gaat onderzoeken wat de stressor hiervan is. Het is soms lastig om direct een oplossing voor het wegnemen van de stressor te vinden. Maar er zijn natuurlijk hulpmiddelen die er voor zorgen dat de lichamelijke symptomen/klachten van stress verminderen. U kunt dit doen door de belasting te verlagen naar het niveau van de belastbaarheid. Wanneer u door stress lichamelijke klachten krijgt, zoals bijvoorbeeld rugpijn, dan is het van uiterst belang dat u een goede ondersteuning van de rug hebt. Letterlijk een steuntje in de rug. Dit kan bijvoorbeeld door een ergonomische stoel te gebruiken die voor u als persoon geschikt is. Nekpijn bij stress komt vaak door een verhoogde spierspanning. Wanneer je werkzaam bent op een werkplek, die niet op de juiste manier is ingesteld en waar u continu met de schouders opgetrokken zit, wordt de nekpijn natuurlijk niet minder. De spierspanning in nek/schouder wordt verminderd door bijvoorbeeld een compact toetsenbord en een ergonomische muis te gaan gebruiken. Alles binnen uw comfort zone.
Het belangrijkste is dat u de omgevingsfactoren gaat aanpassen aan uw belastbaarheid. Wanneer uw belastbaarheid weer hoger wordt, kunt u langzaam de belasting ook weer op gaan bouwen.
Prof. Erik Peper, auteur van de het boek de computermens, diverse publicaties over stress management, 52 RSI Preventie Tips
Peper, E. and Gibney, K.H. (2000)
Healthy Computing with Muscle Biofeedback
De Computermens
Woerden, Biofeedback Foundation of Europe
©Prof. Erik Peper Ph. D - San Francisco State University
©Backshop Healthy Computing BV 2020