Zorg voor de ogen is factor bij RSI klachten

Veel computerklachten worden veroorzaakt door oogafwijkingen of door problemen die worden veroorzaakt door de beperkte afleesbaarheid van het beeldscherm. Deze problemen veroorzaken onnodige spierspanning in nek en schouders. Oogproblemen veroorzaken ook vermoeidheid. Het ligt niet erg voor de hand om te denken dat oogproblemen en stress veel met elkaar te maken hebben. Toch is dat een feit. De grote hersenen worden voor meer dan tachtig procent betrokken bij de verwerking van prikkels die van het netvlies afkomstig zijn. Snel bewegende informatie op het beeldscherm heeft tot gevolg dat de ogen, het hoofd en de nek de bewegingen volgen. Wanneer we door het beeldscherm worden geboeid ademen we sneller en hoger. Worden onze pupillen groter en knipperen we veel minder vaak. Zo krachtig heeft het magische scherm ons in zijn ban. Dit is een biologische verklaring voor geïrriteerde en droge ogen. De scherptediepte neemt af door de vergrote pupillen. De omgeving ziet er wazig uit wanneer we gedurende een lange tijd achter de PC hebben gewerkt. Het kan minuten duren voordat de ogen zich weer hebben aangepast aan het veraf zien. Wanneer we naar een rustgevende en groene achtergrond kijken neemt de intensiteit van de stressreactie langzaam weer af. Daarom zijn de bomen buiten zo rustgevend. Aandacht voor onze ogen is een onontbeerlijk onderdeel van Gezond en veilig beeldschermwerken.

Goede zorg voor de ogen bestaat uit vijf onderdelen:

• De monitor en de omgeving.
• Gezichtsscherpte en eventuele correctie met een beeldschermbril.
• Handhaven van de optimale knipperfrequentie. Knipperen houdt de ogen vochtig. Tijdens beeldschermwerk neemt de frequentie met 75% af.
• Ontspanning van de ogen tijdens het werken.
• Ontspannen van het lichaam tijdens het kijken, vooral van nek en schouders. Blijf laag en rustig ademen.

De monitor en de omgeving: het instellen van het beeldscherm

Onduidelijke tekens op het beeldscherm zijn vermoeiend om te lezen. Gebruik bij voorkeur een monitor met een diameter van 19,21 of 23 inch en een minimale resolutie van .28 ‘dot pitch’. Stel het lettertype voor weergave op het beeldscherm zo comfortabel en leesbaar mogelijk af.

Tips

• Stel de bovenkant van de beeldscherm af op de hoogte van de wenkbrauwen.
• Experimenteer met de beeldschermresolutie (instellingen/beeldscherm).
• Verander bijvoorbeeld van 1024 bij 768 pixels naar 800 bij 600.
  Stel het bureaublad in op grote iconen en het grootste lettertype.
• Stel steeds de puntgrootte van je toepassingsprogramma (bv Microsoft Word) zo comfortabel mogelijk in, bv op 12 of 14 ipv 10. 
• Zorg dat een minimale reflectie optreedt. Schakel het beeldscherm in en uit om de reflectie op het verduisterde scherm te kunnen controleren.
• Reflectie wordt verminderd wanneer het beeldscherm een hoek maakt van 90 graden t.o.v. het raam of lichtbronnen.
• Vermijd heldere lichtbronnen vlak naast en achter het beeldscherm. Verduister zo nodig een deel van het raam of schakel lichtbronnen uit.
• Stel de kijkafstand in op minimaal 65 centimeter.
• Vergeet niet om het glas van het beeldscherm en van je BRIL regelmatig schoon te maken !

Gezichtsscherpte en eventuele correctie met een beeldschermbril

Vermindering van het gezichtsvermogen verloopt in normale gevallen volgens een onmerkbaar geleidelijk proces. Soms is chronische vermoeidheid de oorzaak na urenlang werken achter het beeldscherm. Na een behoorlijk periode van rust herstellen de ogen weer vanzelf. Wel worden ogen bij het ouder worden sneller moe. Op latere leeftijd hebben veel mensen daarom een lees- of beeldschermbril nodig. Heel geleidelijk zijn ze verziend geworden. Mensen die op jonge leeftijd al bijziend werden hebben als gevolg van het ouder worden een minder 'sterke' bril nodig. Ideaal is een speciale beeldschermbril die de ogen corrigeert voor de afstand tot het beeldscherm.
Kortom, een oog is geen statisch fototoestel, maar een dynamisch zintuig. Merk de veranderingen daarom tijdig op en laat de afwijkingen corrigeren door een oogarts of een optometrist. De oogarts kan dan gelijk de doorbloeding van het netvlies beoordelen en de druk binnen de oogbol bepalen. Ernstige oogafwijkingen kunnen zo tijdig worden opgespoord of voorkomen.

Tips voor uw ogen

• Ontspan de ogen door af en toe naar een ver gelegen voorwerp te kijken. Liefst wolken of bomen.
• Glimlach terwijl je uitademt.
• Sluit de ogen voor 2 seconden en ga verder met werken.
• Houd de ogen vochtig. Knipper regelmatig.

Je hebt een misschien een beeldschermbril nodig wanneer je:

1. de neiging hebt met je neus naar het scherm te gaan tijdens het lezen.
2. een leesbril draagt. De brandpuntsafstand kan ongeschikt zijn voor de grotere kijkafstand tot het beeldscherm.
3. bifocale of tri-focale glazen gebruikt. In deze gevallen moet je het hoofd te veel kantelen om door het onderste glas naar het scherm te kunnen kijken.
4. meer dan 40 jaar oud bent. Vooral rond de leeftijd van 50 jaar veranderen de ogen vaak in aanzienlijke mate.

Een eenvoudige ogentest

Het is raadzaam om een oogarts of optometrist te bezoeken voor nader onderzoek wanneer je moeite hebt om de onderstaande regels te lezen op een afstand van 70 centimeter. Het gezichtsvermogen is in orde wanneer de 8 punts tekst nog makkelijk kan worden afgelezen.

De beeldschermbril ook bij symptomen bij RSI klachten

Een gewone leesbril, een bifocale of een Varilux bril zijn niet geschikt voor beeldschermwerk. Een speciale beeldschermbril wel. Bij Varilux is wel een beeldschermgedeelte beschikbaar, maar die strook is veel te smal om langdurig naar het beeldscherm te kunnen kijken. Het hoofd moet dan steeds in een vaste positie worden gehouden. Dat werk vermoeidheid in de hand. De werkgever vergoedt de kosten van een speciale beeldschermbril. Dat kan ook een speciaal aangepaste Variluxbril zijn met een breed beeldschermgedeelte.
Een beeldschermbril vermindert dus de spanning in nek en schouders en corrigeert de ogen voor de juiste kijkafstand tot het beeldscherm. Het hoofd kan gewoon los blijven bewegen en dat is comfortabel. Gewoonlijk is de afstand tot het beeldscherm 50-70 centimeter en dat is ongeveer 25 centimeter meer dan de kijkafstand waarvoor een leesbril is aangepast. Schat de afstand tot het beeldscherm niet zelf maar laat een collega de WERKELIJKE kijkafstand opmeten terwijl je in je normale houding aan het werken bent. Geef die persoonlijke kijkafstand door aan je oogarts of opticien.

Ontspannen van ogen tijdens het werken

Japans onderzoek uit 1993 toonde aan dat de knipperfrequentie tijdens beeldschermwerk afneemt van gemiddeld 22 maal (normaal) tot 7 maal per minuut. Zonder knipperen krijgen de ogen geen kans om bevochtigd en ontspannen te worden. Ook komt het vaak voor dat de ogen op dichtbij gelegen oppervlakken gericht blijven, zoals de bureautafel of de wand achter de monitor. Dat kan voorkomen worden door af en toe verder weg te kijken. Na een dag van kijken op de korte afstand hebben vermoeide ogen meer tijd nodig om te accommoderen naar de langere kijkafstand. Experimenteer met de volgende tips:

Tips: Oogontspanningsoefeningen

• Kijk van het beeldscherm vandaan naar een voorwerp in de verte, b.v. naar een bomen buiten of naar een afbeelding van een natuur tafereel op de muur.
• Laat je onderkaak en je bovenste ooglid zakken terwijl je in de verte kijkt.
• Doe je ogen dicht gedurende de uitademing. Voel dat de ogen in de oogkassen rusten. Adem tweemaal langzaam uit met een lichte glimlach op je gezicht en open dan weer je ogen. Herhaal deze oefening regelmatig.
• Knipper aan het einde van elke regel, aan het eind van elke kolom met cijfers en tijdens elke muisklik gedurende het typen of het invoeren van gegevens. Neem een micropauze na een paar keer knipperen.

Vermoeidheid

Computerwerk wordt vermoeiend wanneer de ogen steeds gericht blijven op het relatief kleine oppervlak van het beeldscherm en dat is vooral zo wanneer de informatie en de beelden elkaar snel afwisselen. De hersenen werken dan onder hoogspanning. De spieren van de armen, nek en schouders spannen zich ongemerkt en onnodig aan. Dat kost energie en energie moet regelmatig worden aangevuld omdat je anders veel eerder moe wordt dan nodig is. Dat is slecht nieuws. Vermoeidheid kan worden voorkomen. Dat is het goede nieuws.

Tips

• Begin de dag met een gezond ontbijt met veel vezelstoffen en weinig geraffineerde koolhydraten.
• Onderbreek het werk regelmatig. Dat geeft de ogen kans om te herstellen.
• Wissel het werk af met andere werkzaamheden.
• Beweeg regelmatig. Een korte maar stevige wandeling van 10 minuten geeft nieuwe energie voor 1-2 uur. Goed voor het lichaam, goed voor de ogen.
• Wordt bewust van activiteiten die onnodig veel energie kosten en van bezigheden die plezier opleveren.

Klachten aan de ogen kunnen verschillende oorzaken hebben. Misschien staat uw monitor te ver weg of is uw beeldschermresolutie te hoog of lettergrootte te klein. Ook kan het komen door te droge lucht. Neem bij oogklachten voor de zekerheid contact op uw Arbo coördinator of preventiemedewerker of ga langs bij een gediplomeerde opticien of oogspecialist.